Μιλώντας στο παιδί μου για τον ρατσισμό

 

Όποιος δεν βαριόταν κάθε φορά που έπρεπε να γράψει έκθεση στο σχολείο να σηκώσει το χέρι του.

Αναγκαίο κακό, παρ’ όλ’ αυτά. Κάποιες φορές, κάποια θέματα τυχαίνει να συναντηθούν με κάποιους μαθητές. Και τότε εμείς οι φιλόλογοι χαιρόμαστε που διαβάζουμε κάτι διαφορετικό από τα «είναι γενικά παραδεκτό», «κρίνεται σκόπιμο», «αδήριτη ανάγκη»  και «καταληκτικά συμπεραίνουμε».

Αυτή τη φορά οι μαθητές μου κλήθηκαν να γράψουν μια επιστολή ως μελλοντικοί γονείς στο παιδί τους, με τις απόψεις και τις συμβουλές τους για τον ρατσισμό. Και μερικοί μαθητές (μαθήτριες, για να ακριβολογώ) έγραψαν με (και από) την ψυχή τους.

Αξίζει να διαβάσετε τα κείμενά τους.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα κείμενα/αποσπάσματα αναρτώνται με τη συναίνεση των συντακτριών τους. Η επέμβασή μου σ’αυτά είναι η μικρότερη δυνατή (κυρίως στην ορθογραφία και τη στίξη, ελάχιστα στην έκφραση -ίσα ίσα για να μην επηρεάζεται η κατανόηση του νοήματος, που είναι και όλο το ζουμί. Τα κείμενα δεν είναι τέλεια, είναι όμως αληθινά.)

 

 

Μελλοντικό μου παιδί,

Πολύ φοβάμαι ότι ο κόσμος στον οποίο θα έρθεις θα σε απογοητεύσει. Ο κόσμος αυτός είναι σκληρός και κατακριτικός, κι εσύ θα χρειαστεί να έρθεις αντιμέτωπος με αυτόν. Ο κόσμος αυτός φοβάται το διαφορετικό, κι αν εσύ πρόκειται να είσαι διαφορετικό θα φοβάται κι εσένα. Κι επειδή ο κόσμος φοβάται, κι ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που πολλές φορές μάς κατακλύζει ολοκληρωτικά, πολλοί άνθρωποι μέσα σ’αυτόν τους τον φόβο διαπράττουν αποτρόπαιες πράξεις -γίνονται ρατσιστές.

Ο ρατσισμός, παιδί μου, είναι κάτι που εύχομαι να μη βιώσεις ποτέ. Αλλά δεν μπορώ να σου το υποσχεθώ ούτε να σε προστατέψω από αυτόν. Προσωπικά θεωρώ πως ο ρατσισμός είναι κάτι που δεν συνάδει με την εποχή μας. Στην εποχή μας που έχουμε έρθει σε επαφή και εξοικειωθεί με τόσα νέα πράγματα, πώς γίνεται να μην εξοικειωνόμαστε με ανθρώπους και κουλτούρες που υπάρχουν ανάμεσά μας αιώνες τώρα; Πώς γίνεται οι άνθρωποι να φοβούνται κάτι τόσο πολύ, χωρίς κανέναν λόγο, που να θέλουν να του κάνουν κακό;

Γι’ αυτό δώσε προσοχή σε αυτά που θα σου πω τώρα.

Όταν μεγαλώσεις θα ταξιδέψουμε μαζί. Θα μεγαλώσεις περιτριγυρισμένο από κάθε είδους διαφορετικότητα. Θα γνωρίσεις ανθρώπους διάφορων φυλών και θρησκείες πολλές και φαγητά αλλά και τόπους αμέτρητους. Θα γίνεις, όπως κι εγώ, κοσμοπολίτης. Ναι, θα είσαι πατριώτης, αλλά ποτέ εθνικιστής. Ναι, θα είσαι πιστός στη θρησκεία που θα διαλέξεις, αλλά δεν θα κάνεις ποτέ κάτι σε βάρος άλλου πιστού.

Και όλα αυτά για να μην φοβηθείς ποτέ κάποιον λόγω της διαφορετικότητάς του. Να μην υποτιμήσεις, να μην αγνοήσεις, να μην κατακρίνεις και να μην είσαι ποτέ προκατειλημμένος απέναντι σε κάποιον νέγρο μόνο και μόνο επειδή είναι νέγρος. Και να μην ξεχάσεις ποτέ: το χρώμα του δέρματος είναι απλά ένα χρώμα -τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο· η ψυχή είναι αυτή που κρύβει την ουσία. Κι εσύ θέλω να βλέπεις πάντα την ψυχή των ανθρώπων, να συναναστρέφεσαι με ανθρώπους για αυτό που πραγματικά είναι και όχι για αυτό που φαίνονται.

Όλα αυτά είναι σημαντικό να τα κατανοήσεις σε βάθος, γιατί είναι σημαντικό να γίνεις ένας άνθρωπος με σεβασμό και δεκτικότητα, γιατί αυτά που δεν θέλεις να σου συμβούν δεν θα τα κάνεις σε άλλους.

Τέλος, μελλοντικό μου παιδί, δεν ξέρω αν θα είσαι λευκό ή μαύρο, άρτιο ή με κάποια δυσλειτουργία, αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία γιατί δεν θα είσαι ρατσιστής. Θα είσαι φίλος με το διαφορετικό, θα το αγαπήσεις και θα το λατρέψεις. Θα είσαι κοσμοπολίτης. Θα είσαι δικό μου παιδί.

Με αγάπη,

η μαμά σου.

Γ.Σ.Μπ.

 

 

Παιδί μου,

Ρατσισμός είναι να μην μπορεί κάποιος να δεχτεί το διαφορετικό. Ότι κάποιος δεν είναι ίδιος μ’ αυτόν. Ότι δεν έχουν τα ίδια πιστεύω, το ίδιο χρώμα, την ίδια καταγωγή. Από πάντα αυτό ήταν ένα πρόβλημα στην κοινωνία. […]

Κάποιος που είναι ρατσιστής με τους ανθρώπους δεν μπαίνει στην θέση τους. Δεν θέλει να καταλάβει ότι από τύχη δεν είναι διαφορετικός από αυτό που έχει στο μυαλό του ως φυσιολογικό και συνηθισμένο. Πρέπει να καταλάβουμε και να δεχτούμε ότι δεν είμαστε όλοι το ίδιο και αυτό δεν είναι κακό. Ένας άνθρωπος δεν κρίνεται από το χρώμα, την εθνικότητα ή ό,τι τον κάνει να διαφέρει από εσένα. Τον άνθρωπο τον κρίνουμε από τον χαρακτήρα του, την συμπεριφορά που έχει στους γύρω του.

Στην ζωή σου θα συναναστραφείς με ανθρώπους που δεν θα είναι το ίδιο με εσένα. Θα πας στο σχολείο και θα υπάρχουν πολλά παιδιά που μπορεί να είναι από διαφορετικές χώρες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα τα αντιμετωπίζεις αλλιώς. Όποιον δεν θα θες να έχεις κοντά σου θα είναι επειδή δεν θα ταιριάζετε και όχι επειδή διαφέρετε.

Όσο περνάνε τα χρόνια θα πρέπει να εξαφανίζεται ο ρατσισμός, όχι να συνεχίζεται και να χειροτερεύει. Κι εσύ και τα παιδιά της ηλικίας σου πρέπει να σέβεστε το διαφορετικό, να το αποδεχτείτε και να καταλάβετε ότι δεν είναι παράξενο να μην μοιάζουμε. Αν το δεχτείτε εσείς, θα το περάσετε και στα δικά σας παιδιά και αυτά στα δικά τους και αυτό θα συνεχιστεί. Και κάποια στιγμή θα εξαφανιστεί τελείως από τον κόσμο ο ρατσισμός για να έχουμε καλύτερες σχέσεις μεταξύ μας, για να έχουμε μια καλύτερη ζωή σαν κοινωνία.

Πρέπει να αποδεχτείς το διαφορετικό, να μην το κρίνεις, γιατί δεν το έχει επιλέξει κάποιος να είναι έτσι και δεν θα έπρεπε να ντρέπεται ή να φοβάται. Να είσαι το ίδιο με όλους τους ανθρώπους που θα συναντήσεις στη ζωή σου και να μην γίνεις ρατσιστής.

η μαμά σου.

Α.Μπ.

 

 

Αγαπημένο μου παιδί,

Ίσως στο μέλλον τα πράγματα να είναι διαφορετικά. Ίσως όταν διαβάζεις αυτήν την επιστολή ο κόσμος να μην διακατέχεται από το μίσος και τη μισαλλοδοξία του ρατσισμού. Παρόλα αυτά, σου γράφω αυτήν την επιστολή σε περίπτωση που τα πράγματα δεν είναι έτσι και η απονικτική αυτή κοινωνική κατάσταση επικρατεί ακόμη. […]

Από την αρχαιότητα ο ρατσισμός ήταν ένα αγκάθι που πλήγωνε βαθιά την κοινωνία και προπάντων τους ανθρώπους. Δημιουργεί ένα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των ανθρώπων, καθώς σε αυτούς έχει εισχωρήσει το μίσος για το διαφορετικό και έχει παραγκωνιστεί η αγάπη για τον άνθρωπο. Συνήθως πηγάζει από τη μη σωστή παιδεία και από την εσφαλμένη καλλιέργεια απόψεων από το στενό οικογενειακό περιβάλλον. […]

Ως μητέρα σου, φυσικά, έχω χρέος να σε συμβουλεύσω για το τι πρόσωπο θα δείξεις απέναντι στο ρατσισμό. Η ανεκτικότητα είναι μια αρετή που θα πρέπει να διαθέτεις αν θελήσεις να συνυπάρξεις με διαφορετικούς ανθρώπους στην κοινωνία. Όταν αντικρίζεις φαινόμενα ρατσισμού και αδικίας να μην μένεις άπραγος, να υποστηρίζεις το δίκαιο και τον συνάνθρωπό σου που αδικείται. Να εξηγείς με ωραίο τρόπο σε αυτούς με τέτοιες απόψεις το σωστό και να μην τα παρατάς, αν και είναι δύσκολο. Πρέπει να υπερασπίζεσαι και να κυρήττεις το διαφορετικό, να ανέχεσαι και να μην απορρίπτεις κάποιον αν δεν γνωρίσεις το ποιόν του.

[…] Η αντιμετώπιση του ρατσισμού είναι έργο δύσκολο, αλλά είναι στα χέρια σου και της νέας γενιάς να αναλάβετε δράση.

Με αγάπη,

η μαμά σου.

Ε.Μ.

 

 

Αγαπητά μας παιδιά,

[…] Άνθρωποι διαφορετικής φυλής, χρώματος, θρησκείας και κουλτούρας δεν χωράνε στον κόσμο των ρατσιστών, των ανθρώπων δηλαδή που δεν δέχονται το διαφορετικό.

[…] Να μάθετε, να σας μάθουμε δηλαδή, να ζείτε με το διαφορετικό, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν θα υπάρχουν διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί είμαστε όλοι παιδιά του ίδιου Θεού.

[…] Οι μετανάστες και οι αλλοδαποί για κάποιους ανθρώπους είναι κατώτεροι επειδή τυχαία στην χώρα τους γίνεται πόλεμος, επειδή τυχαία γεννήθηκαν με διαφορετικό χρώμα από το «φυσιολογικό», το δικό τους, επειδή τυχαία δεν είναι σαν κι αυτούς.

[…] Έτσι λοιπόν εσείς πρέπει να γίνετε η φωνή αυτών των ανθρώπων και να γίνετε εμπόδιο σε όποιον μισεί το διαφορετικό και, κατά συνέπεια, στην αφαίρεση δικαιωμάτων από οποιονδήποτε άνθρωπο. Οι έννοιες που θα σας αντιπροσωπεύουν δεν είναι παρά μόνο η ελευθερία, η ενσυναίσθηση, η αγάπη και η αποδοχή των άλλων. Να δώσετε μια ευκαιρία στην ελευθερία· αυτό ζητάμε εμείς και όσοι πάλεψαν τόσο για την δική τους όσο και για την ελευθερία των άλλων.

Με εκτίμηση,

οι μελλοντικοί σας γονείς.

Ρ.Ι.Λ.

 

 

Λατρεμένο μου παιδί,

Όταν θα διαβάζεις αυτό το γράμμα θα είσαι πια ένα μεγάλο αντράκι! Αναμφίβολα θα έχεις διαμορφώσει ήδη έναν χαρακτήρα, πιθανόν θα έχεις ανακαλύψει τα χόμπι σου, τις αγαπημένες σου συνήθειες -αν μοιάσεις στη μαμά σου σίγουρα θα λατρεύεις τη μουσική και το φαγητό-, θα έχεις τη σχέση σου με τους φίλους σου. Και εμένα με τον πατέρα σου να σε κουράζουμε! Ως γονείς σου και υπεύθυνοι για τη ζωή σου, επιθυμούμε να σου διδάξουμε τη δύναμη της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης.

Λοιπόν, γιε μου, εμείς θα σου δώσουμε απόλυτη ελευθερία και θα προσπαθήσουμε να μη σε πιέζουμε να υιοθετείς τις δικές μας απόψεις, όμως αυτό που ζητώ από σένα είναι να μη γίνεις ΠΟΤΕ ρατσιστής!

[…] Ο ρατσισμός προκαλεί κάτι πιο βάναυσο από τα παραπάνω. Ξέρεις τι; Πληγώνει. Πληγώνει, και μάλιστα πολύ, ορισμένα πλάσματα.

Είμαστε οι γονείς σου και οφείλουμε να σε συμβουλέψουμε σχετικά με το ζήτημα αυτό. Είναι σημαντικό να μην κρίνεις κανέναν από την εξωτερική του εμφάνιση, είτε έχει πολλά κιλά είτε λίγα, είτε για το χρώμα της επιδερμίδας, είτε για τα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Αντιθέτως, αν συναντήσεις άτομα διαφορετικά από εσένα -μεταξύ μας, σίγουρα θα συναντήσεις- θα πρέπει να τους κάνεις να αισθανθούν άνετα, να τους δώσεις το μήνυμα ότι έχουν τη δική τους ξεχωριστή ομορφιά και πως το να είσαι ίδιος με τους γύρω σου καταντά βαρετό και μονότονο.

Μην ξεχνάς επίσης ότι το ποιόν του ανθρώπου δεν ξεχωρίζει από την θρησκεία ή την σεξουαλικότητα. Κάθε άνθρωπος γεννιέται διαφορετικός, με άλλες προτιμήσεις, άλλες ανάγκες, χωρίς να είναι πάντοτε επιλογή του. Να μην τον κάνεις στιγμή να αισθανθεί αμήχανα -επειδή είναι ομοφυλόφιλος, για παράδειγμα. Ο άνθρωπος αυτός ίσως είναι ο πιο γλυκός και συνεσταλμένος χαρακτήρας που έχεις συναντήσει. Γιατί να τον κρίνεις;

Αγάπη μου, να θυμάσαι πως τα αληθινά αγαθά είναι η αγάπη, η αποδοχή, η κατανόηση. Αυτά είναι τα απαραίτητα εφόδια ενός ανθρώπου που θέλει να ονομάζεται «καλός άνθρωπος». […]

Έχω κάνει όνειρα για σένα, ότι προσπαθείς να δώσεις τέλος με κάθε τρόπο στο φαινόμενο του ρατσισμού.

Με τεράστια αγάπη,

η μητέρα σου.

Δ.Ζ.